|
Turystyka i agroturystyka
-> Parki i rezerwaty |
Rezerwaty przyrody |
Na terenie powiatu sokólskiego istnieje
dziewięć rezerwatów przyrody: |
Stare Biele – rezerwat typu
torfowiskowego, leżący w gminie Szudziałowo, o pow. 255,65 ha,
utworzony w roku 1987 na podstawie zarządzenia MOŚZNiL z 18.02.1987r.
(M.P. Nr 7, poz. 54). Utworzony został w celu zachowania w naturalnym
stanie fragmentu Puszczy Knyszyńskiej z dobrze zachowanymi
zbiorowiskami leśnymi i bagiennymi.
Położony jest we wschodniej części Puszczy Knyszyńskiej na terenie
Nadleśnictwa Waliły w Obrębie Sokółka, 2 km na wschód od wsi Sokołda.
Dojazd autobusem PKS z Białegostoku do przystanku Kopna Góra 1,5 km na
zachód rezerwatu.Celem rezerwatu jest zachowanie w naturalnym stanie
cennego fragmentu Puszczy Knyszyńskiej obejmującego dobrze
wykształcone zbiorowiska leśne i bagienne o wysokim stopniu
naturalności, z szeregiem roślin rzadkich i prawnie chronionych.Teren
rezerwatu jest lekko sfalowany, wzniesiony średnio 145 m n.p.m.
Różnice wysokości wynoszą niewiele ponad 5 m. Większą część
powierzchni rezerwatu zajmują gleby torfowe. Największą powierzchnię
zajmuje ols, zróżnicowany na trzy warianty: typowy, mszysty i
brzozowy. Wariant mszysty odznacza się dużym bogactwem mszaków.
Występuje w nim szereg gatunków rzadkich i kilka reliktowych. Duże
powierzchnie zajmuje też bór mieszany torfowcowy. Występuje on na
glebie torfowej i odznacza się obecnością gatunków borealnych. Jest to
jeden z bardziej interesujących zespołów leśnych znajdujących się w
Puszczy Knyszyńskiej przy południowo-zachodniej granicy swojego
geograficznego zasięgu. W kontakcie z tym zespołem występuje na
niewielkich powierzchniach bór świerkowy torfowcowy. Odznacza się on
bardzo bujnie rozwiniętą warstwa mchów, złożoną głównie z torfowców.
Na obrzeżach olsów od strony gruntów mineralnych występuje grąd
murszowy reprezentujący podzespół Tilio-Carpinetum circaeaetosum, a na
mineralnych wyniesieniach, znajdujących się w wielu miejscach wśród
olsów, występuje podzespół grądu czyśćcowego. Miejscami na wilgotnych
piaszczystych glebach mineralnych spotyka się na niewielkich
powierzchniach wilgotny bór czernicowy. W oddziałach 259 i 271 na
wyniesieniach występuje sosnowo-świerkowy bór mieszany oraz bór
brusznicowy, oraz leszczynowo-świerkowy las mieszany z dorodnym
drzewostanem świerkowym i bogatym podszytem złożonym głównie z
leszczyny i świerka, oraz domieszki jarzębiny, kruszyny, trzmieliny
brodawkowatej. W oddziale 246 dość dużą powierzchnię zajmuje bór
bagienny (łochyniowy) występujący na terenie Puszczy Knyszyńskiej
rzadko. W oddziale 246 i 258 wśród olsów duże powierzchnie zajmują
bezleśne torfowiska niskie z interesującą roślinnością reprezentujące
kilka turzycowych zespołów roślinnych. W granicach rezerwatu występuje
szereg roślin podlegających ochronie gatunkowej: widłak jałowcowy,
widłak wroniec, wawrzynek wilczełyko, kruszczyk szerokolistny,
kruszczyk błotny, storczyk krwisty, gnieźnik leśny, lilia złotogłów,
rosiczka okrągłolistna, sasanka otwarta oraz wiele gatunków rzadkich,
jak turzyca życicowa, turzyca nitkowata, turzyca dwupienna, turzyca
bagienna, jeżogłówka najmniejsza, czarcikęsik Kluka, traganek duński,
koniczyna łubinowata i inne. Rezerwat stanowi ostoję żubrów, których
jest w Puszczy Knyszyńskiej ok.15 sztuk. Spotkać tu można też jelenia,
łosia, dzika, lisa, jenota, a nawet rysia i wilka.
|
|
Góra Pieszczana – rezerwat
typu leśnego, leżący w gminie Szudziałowo, o pow. 220,10 ha, utworzony
w roku 1987 na podstawie zarządzenia MOŚZNiL z 19.02.1987 r. (M.P. Nr
7, poz. 55). Utworzony został w celu zachowania w naturalnym stanie
borów sosnowo - świerkowych charakterystycznych dla Puszczy
Knyszyńskiej. Położony jest we
wschodniej części Puszczy Knyszyńskiej, na terenie Nadleśnictwa
Waliły, w Obrębie Krynki. Obejmuje oddziały 147-150 oraz 170-173.
Celem rezerwatu jest zachowanie fragmentu Puszczy Knyszyńskiej o
naturalnym charakterze, obejmującego bory sosnowo-świerkowe ze
stanowiskami wielu roślin rzadkich, wśród których szereg podlega
ochronie gatunkowej. Teren rezerwatu jest sfalowany. Ogólnie nachylony
w kierunku zachodnim, wzniesiony średnio 170 m n.p.m. Różnice
wysokości wynoszą około 17m. Najwyżej wzniesiony punkt znajdujący się
w północno-wschodnim narożu rezerwatu osiąga 174,7 m n.p.m., natomiast
najniżej położonym miejscem jest północno-zachodnie naroże rezerwatu
wzniesione 158m n.p.m. Głównym typem zbiorowiska leśnego na terenie
rezerwatu jest trzcinnikowo-świerkowy bór mieszany
Calamagrostio-Piceetum. Drzewostan dorodny złożony jest z sosny z
domieszką świerka. Świerk występuje również w dolnej warstwie drzew.
Warstwa krzewów złożona jest głównie z podszytu świerkowego i
pojedynczo występujących: leszczyny, wiciokrzewu suchodrzewu,
trzmieliny brodawkowatej. W runie występują gatunki chronione: tajęża
jednostronna (dość licznie, tworząc miejscami bogate skupienia),
widłak jałowcowaty (często, w wielu miejscach masowo), widłak
goździsty (w wielu miejscach, niekiedy dość licznie), lilia złotogłów
(rzadko) i rzadko podkolan biały. Południową część oddziałów 171, 172
i 173 zajmuje trzcinnikowo-sosnowy bór mieszany Calamagrostio-Pinetum.
Drzewostan złożony jest z sosny z domieszką brzozy brodawkowatej. W
niższej warstwie drzew i w podszycie występuje świerk. Runo dobrze
rozwinięte odznacza się dużym bogactwem roślin z udziałem wielu
gatunków kserotermicznych i rzadkich, jak miodunka wąskolistna,
ciemiężyk białokwiatowy, leniec bezpodkwiatowy, goździk piaskowy,
jaskier wielokwiatowy, rzęplica polska, głowienka wielokwiatowa,
raganek duński, turówka leśna, przetacznik łosowy, mącznica lekarska
oraz gatunki chronione: widłak goździsty, sasanka otwarta, tajęża
jednostronna, arnika górska. W zachodniej części oddziału 150 w słabo
zaznaczonym rynnowatym obniżeniu występuje bór mieszany odchylony ku
lasowi mieszanemu Corylo-Piceetum z niewielkimi fragmentami zbliżonymi
do świerkowej postaci grądu. Drzewostan złożony z sosny i świerka z
domieszką brzozy odznacza się dorodnością i wysoką zasobnością. Świerk
osiąga tu wysokość 31 m, sosna 30 m przy średniej pierśnicy
odpowiednio 36 i 37 cm. W środkowej i północnej części rezerwatu oraz
w południowej części oddziału 170 w wielu miejscach występuje bór
brusznicowy.
|
|
Międzyrzecze – rezerwat typu
leśnego leżący na terenie gminy Szudziałowo, o pow. 249,86 ha,
utworzony w roku 1990 na podstawie zarządzenia MOŚZNiL z 25.06.1990 r.
(M.P. z Nr 31, poz. 248). Utworzony został w celu zachowania fragmentu
Puszczy Knyszyńskiej odznaczającego się urozmaiconą rzeźbą terenu oraz
występowaniem licznych źródlisk.
Położony w północno-wschodniej części
Puszczy Knyszyńskiej w obrębie Sokółka Nadleśnictwa Supraśl, na północ
od miejscowości Międzyrzecze. Celem rezerwatu jest zachowanie w
naturalnym stanie Fragmentu Puszczy Knyszyńskiej odznaczającego się
typowo dla Puszczy wykształconymi zbiorowiskami leśnymi i obecnością
rzadkich składników flory, wśród których jest wiele gatunków
podlegających ochronie prawnej. Teren rezerwatu odznacza się
urozmaiconą rzeźbą. Występują tu liczne wyniesienia o stromych stokach
i znacznych wysokościach względnych. Różnice wysokości bezwzględnych
wynoszą 30 m (od 137 do 167 m n.p.m.). W zachodniej części rezerwatu
występuje zatorfiona dolina, której dnem płynie wartki strumień
Kowszówka zasilany różnymi źródliskami. Głównym typem lasu na terenie
rezerwatu jest bór mieszany Calamagrostio-Piceetum z drzewostanem
złożonym z sosny, z dużym udziałem świerka. Świerk występuje też
bardzo licznie w podroście i podszycie wykazując wyraźną ekspansję
charakterystyczną ogólnie dla tego typu lasu. W warstwie krzewów
nieliczną domieszkę stanowi leszczyna oraz dąb i jarzębina, rzadziej
wiciokrzew, suchodrzew i trzmielina brodawkowata. W runie, złożonym
głównie z borówki czarnej, występuje dość licznie trzcinnik leśny,
konwalia dwulistna i inne, oraz gatunki ciepłolubne, jak kończyna
długokłosa dzwonek brzoskwiniolistny, kokoryczka wonna oraz gatunki
chronione: tajęża jednostronna, arnika górska, lilia złotogłów. W
kilku miejcach, na niedużych powierzchniach (oddział 165, 184), na
siedlisku boru mieszanego występują młodniki brzozowe powstałe z
samosiewu na miejscu zrębów zupełnych, z licznym podszytem świerkowym,
z domieszką dębu. W południowo-wschodniej części rezerwatu, na
wyniesieniach, na kilkuarowych powierzchniach występuje trzcinnikowo-
sosnowy kserotermiczny bór mieszany z licznymi gatunkami ciepłolubnymi
w runie, jak pięciornik biały, lepnica zwisła, traganek duński,
kończyna długokłosa, naparstnica zwyczajna. Głównie w tym zespole
leśnym rośnie sasanka otwarta. Na stokach wyniesień wśród boru
mieszanego występuje w wielu miejscach bór sosnowy z dominacją w runie
borówki czarnej i borówki brusznicy. W obniżeniach między
wyniesieniami i w sąsiedztwie doliny strumienia Kowszówka, występuje
leszczynowo świerkowy las mieszany Corylo-Piceetum, odznaczający się
obecnością dębu w drzewostanie oraz grabu i rzadko lipy w podroście, a
w warstwie krzewów bujnie rozwija się leszczyna. W dość bogatym runie
spotyka się gatunki chronione, jak wawrzynek wilczełyko, lilia
złotogłów i orlik pospolity. Elementem bardzo wzbogacającym szatę
roślinną rezerwatu jest dolina strumienia Kowszówka. Nad samym
brzegiem strumieniem występuje łęg jesionowo-olszowy Circaeo Alnetum.
Rosną tu m.in. obecnie dość rzadkie składniki naszej flory jak
parzydło leśne, rutewka orlikolistna, szczyr trwały, kokoryczka
wielokwiatowa, szakłak pospolity, perz psi oraz gatunki chronione:
wawrzynek wilczełyko, storczyk plamisty, kruszczyk szreokolistny,
widłak jałowcowaty, widłak wroniec. W dolinie strumienia Kowszówka w
wielu miejscach występują źródliska z typowo wykształconymi
zbiorowiskami roślinności źródliskowej. W strumieniu odznaczającym się
wartkim nurtem znajdują się głazy porośnięte mszakami, wśród których
jest szereg gatunków rzadkich. Miejscami dno strumienia pokrywają
kamienie tworzące bruk porośnięty mchami wodnymi. Cennym uzupełnieniem
roślinności leśnej rezerwatu jest też torfiasta łąka przylegająca do
północno-zachodniego naroża oddziału 166. Rośnie tu wiele
interesujących roślin, które w miarę postępu prac melioracyjnych
zanikają, stając się coraz rzadszymi składnikami naszej flory.
Przetrwać więc mogą tylko w rezerwatach.
|
|
Bahno w Borkach – rezerwat
typu torfowiskowego leżący w gminie Szudziłowo i Supraśl, o pow.
286,90 ha, utworzony w roku 1990 na podstawie zarządzenia MOŚZNiL z
25.06.1990 r. (M.P. z Nr 31, poz. 248). Utworzony został w celu
zachowania cennych, dobrze wykształconych zbiorowisk torfowiskowych o
charakterze borealnym, odznaczających się bogactwem flory roślin
naczyniowych i mszaków. Położony w
środkowej części Puszczy Knyszyńskiej, w obrębie Sokółka Nadleśnictwo
Supraśl. Rezerwat obejmuje rozległy kompleks lasów bagiennych
występujących w dolinie rzeki Supraśl. Główną część rezerwatu stanowi
rozległe torfowisko zasilane wodami wypływającymi z wysoczyzny
morenowej, porośnięte sosnowo-brzozowym lasem bagiennym. Jest on tu
wykształcony bardzo typowo i na dużej powierzchni, należy do bardzo
rzadko obecnie spotykanego typu lasu. W drzewostanie dominuje sosna
niskiej bonitacji w towarzystwie brzozy omszonej, rzadziej
brodawkowatej i olszy czarnej. W niższej warstwie krzewów rośnie
licznie wierzba szara, kruszyna, podszyt gatunków tworzących
drzewostan oraz w wielu miejscach brzoza niska. W warstwie ziół
odznaczającej się dużym bogactwem gatunków występuje szereg rzadkich
składników flory: turzyca dwupienna, turzyca nitkowata, turzyca
strunowa, świbka błotna, lipiennik Loesela, skalnica torfowiskowa,
rosiczka okrągło listna. Bardzo bogata jest też flora mszaków, wśród
których jest szereg gatunków borealnych i reliktowych. Na obrzeżach
kompleksu torfowiskowego występuje na nie dużych powierzchniach ols
oraz bór mieszany torfowcowy. W tym ostatnim spotyka się często
gatunki chronione: widłak jałowcowaty oraz rzadko widłak wroniec. W
południowej części oddziału 313 występuje na powierzchni około 3 ha
bezleśne torfowisko z dobrze wykształconym zespołem turzycy
dzióbkowatej z licznie rosnącymi: turzycą dwupienną, kruszczykiem
błotnym oraz brzozą niską, turzycą strunową i bardzo rzadkimi
lipiennikiem Loesela skalnica torfowiskową. W południowej części
oddziału 313 występują dwa niewielkie wyniesienia z bogatą i
interesującą roślinnością, szczególnie na obrzeżach. Rośnie tu m.in.
bardzo licznie pełnik europejski. Jest to jedno z najbogatszych
stanowisk tego gatunku w północno-wschodniej Polsce. Ponadto rosną tu
m.in. widłak goździsty i wawrzynek wilczełyko.
Konieczność objęcia ochroną rezerwatową
tego obiektu wynika z rzadkości tego typu zbiorowisk torfowiskowych,
dużego bogactwa flory roślin naczyniowatych i mszaków, obecności
gatunków chronionych, w tym przede wszystkim brzozy niskiej oraz ze
względu na szybkie ich zanikanie w wyniku melioracji. Charakter
roślinności rezerwatu odznaczającej się dużą specyfiką składu
florystycznego uwarunkowany jest wysokim poziomem wody gruntowej.
Wiele gatunków tu występujących odznacza się amplitudą wymagań
ekologicznych, a więc małą tolerancją w stosunku do zmian warunków
siedliskowych. Ulegają one szybko zanikowi z chwilą nawet niewielkiego
osuszenia i giną na stałe ze składu naszej flory. W dużej mierze
dotyczy to zapewne również fauny, szczególnie stawonogów, która w tym
typie zbiorowisk roślinnych jest jeszcze niemal wcale nie poznana.
Rezerwat ten jest jedną z głównych ostoi łosia na terenie Puszczy
Knyszyńskiej.
|
|
Kozłowy Ług - rezerwat typu
torfowiskowego, leżący w gminie Sokólka, o pow. 139,45 ha, utworzony w
roku 1996 na podstawie zarządzenia MOŚZNiL z 25.07.1997 r. (M.P. Nr
56, poz. 538). Utworzony został w celu zachowania fragmentu Puszczy
Knyszyńskiej z rozległym torfowiskiem odznaczającym się wysokim
stopniem naturalności. Położony w
północnej części Puszczy Knyszyńskiej, w Obrębie Sokółka Nadleśnictwa
Supraśl. Obejmuje rozległe torfowisko stanowiące zatokę zatorfionej
doliny rzeki Sokołdy, otoczoną od północy, wschodu i południa
wyniesieniami morenowymi. Celem rezerwatu jest ochrona serii
zbiorowisk torfowiskowych charakterystycznych dla Puszczy Knyszyńskiej,
odznaczających się wysokim stopniem naturalności, obecnością wielu
rzadkich gatunków roślin i bogatą florą mszaków. Dużą powierzchnię w
rezerwacie zajmują bezleśne torfowiska niskie porośnięte kępami
krzewiastych wierzb: szarej, uszatej, czarniawej, pięciopręcikowej,
rokity i bardzo licznej brzozy niskiej. Między kępami wierzb i brzozy
niskiej występują rozległe płaty zbiorowiska z dominującą turzycą
pospolitą, rosnącą w towarzystwie szeregu innych gatunków. Miejscami
występują też płaty zespołu turzycy dzióbkowatej. Zajmuje on miejsca o
trwałym dużym podtopieniu i odznacza się bujnym rozwojem warstwy
mszystej złożonej głównie z próchniczka bagiennego i porostnicy
wielokształtnej. Otwarte torfowiska niskie są otoczone torfowiskami
leśnymi z drzewostanem brzozowo-sosnowym z domieszką świerka.
Odznaczają się one dużym bogactwem florystycznym i bardzo bogatą florą
mszaków. W zespole tym w wielu miejscach występuje brzoza niska,
storczyk plamisty, turzyca strunowa oraz rzadko żłobik koralowy. Wśród
mchów częsty jest relikt glacjalny Helodium blandowii. Brzoza niska w
tym zespole rozwija się jednak znacznie słabiej niż na otwartych
torfowiskach. Na obrzeżach torfowiska występuje bór mieszany
torfowcowy, odznaczający się drzewostanem złożonym głównie ze świerka
z niewielką domieszką sosny, olszy i brzozy omszonej. Występują tu
m.in. podlegające ochronie: widłak jałowcowaty, widłak wroniec,
listera sercowata, wawrzynek wilczełyko, storczyk plamisty, gnieźnik
leśny, żłobik koralowaty, kruszczyk szerokolistny. Z innych rzadkich
gatunków występuje tu często turzyca życicowa. Miejscami na obrzeżach
wyniesień stanowiących mineralne wyspy w otoczeniu torfowiska
występują zbiorowiska łęgu jesionowo-olszowego z drzewostanem złożonym
z olszy z niewielką domieszką świerka i bujnym runem złożonym głównie
z pokrzywy. Zajmują one miejsca wysięku wód i odznaczają się bujnym
rozwojem pokrzywy tworzącej zwarte rozległe łany. Morenowe wyniesienia
zajmuje głównie trzeinnikowo-świerkowy bór mieszany. Miejscami spotyka
się też wielogatunkowy las liściasty o charakterze grądu.
|
|
Stara Dębina – rezerwat typu
leśnego leżący na terenie gminy Szudziałowo, o pow. 33,68 ha,
utworzony w roku 1987 na podstawie zarządzenia MOŚZNiL z 29.12.1987 r.
(M.P. z 1988 r. Nr 5, poz. 47). Utworzony został w celu zachowania w
Puszczy Knyszyńskiej, starodrzewiu dębowego z udziałem dębu
bezszypułkowego. Położony jest w
północnej części Puszczy Knyszyńskiej na terenie Nadleśnictwa Supraśl
w obrębie Sokółka; 2,5 km na wschód od wsi Lipina. Celem rezerwatu
jest ochrona starodrzewu dębowego z udziałem dębu bezszypułkowego,
występującego tu na północnej granicy swojego zasięgu. Teren rezerwatu
jest równy, płaski, wzniesiony 195 m n.p.m. Dąb bezszypułkowy jest tu
głównym składnikiem drzewostanu obok dębu szypułkowego. Najbardziej
dorodne egzemplarze osiągają w wieku 120 -130 lat pierśnicę 60 cm i
wysokość 32 m. Oprócz obu gatunków dębu, w drzewostanie występuje
świerk, grab, rzadziej lipa, sporadycznie klon, brzoza brodawkowata,
wiąz górski (brzost) i osika. Oba dęby wykazują dobre odnowienie
naturalne, występując licznie w podszycie i tworząc bogate naloty.
Występują też stare dorodne świerki o pierśnicach dochodzących do 96
cm i wysokości 32 m oraz bardzo stare, pomnikowe sosny. Najgrubsza z
nich ma pierśnicę 129 cm, a wysokość 27 m i należy do najgrubszych
sosen w kraju. Oprócz niej występuje kilka innych, bardzo okazałych, o
pierśnicach: 100, 99, 96, 92 cm i wysokościach dochodzących do 31 m. W
warstwie krzewów dominuje leszczyna, a w niewielkiej domieszce
występują: wiciokrzew suchodrzew, trzmielina brodawkowata i kruszyna.
Las reprezentuje zespół grądu miodownikowego. Odznacza się on
obecnością w runie gatunków ciepłolubnych, a wśród nich kilku
charakterystycznych dla świetlistej dąbrowy, jak miodownik melisowaty,
turzyca pagórkowa, kokoryczka wonna oraz 5 gatunków podlegających
ochronie prawnej: wawrzynek wilczełyko, lilia złotogłów, groszek
wschodniokarpacki, orlik pospolity i widłak jałowcowaty. Obok
osobliwości, jaką stanowi dąb bezszypułkowy, drzewostan rezerwatu jest
jednym z bardzo już niewielu zachowanych fragmentów starodrzewu
dębowego.
|
|
Woronicza – rezerwat typu
florystycznego, leżący w gminie Szudziałowo, o pow. 133,80 ha,
utworzony w roku 1989 na podstawie zarządzenia MOŚZNiL z 08.12.1989 r.
(M.P. z Nr 44, poz. 357). Utworzony został w celu zachowania w
naturalnym stanie doliny strumienia Woronicza ze strefą źródliskową i
rozległym torfowiskiem niskim. Położony
w północno - wschodniej części Puszczy Knyszyńskiej, w Obrębie Sokółka
Nadleśnictwa Supraśl. Rezerwat obejmuje rozległe torfowisko niskie i
całą dolinę strumienia o nazwie Woronicza porośniętą lasami łęgowymi i
torfiastymi borami świerkowymi oraz fragmenty borów mieszanych i lasów
mieszanych występujących na wyniesieniach morenowych, otaczających
dolinę. Celem rezerwatu jest zachowanie w naturalnym stanie doliny
strumienia stanowiącej charakterystyczny element przyrody Puszczy
Knyszyńskiej wraz z serią zbiorowisk roślinnych występujących w
dolinie i na morenowych wyniesieniach. Torfowisko, z którego strumień
bierze początek, wykształciło się w obniżeniu wytopiskowym. W górnym
biegu strumień jest zasilany też wodami wysiękowymi, wypływającymi u
podnóży morenowych wyniesień. W zatorfionej dolinie strumienia
największą powierzchnię zajmuje bór mieszany torfowcowy. Miejscami
występuje też bór świerkowy torfowcowy. Oba zespoły reprezentują
borealny typ roślinności i odznaczają się bardzo bogatą florą mszaków
i licznymi gatunkami rzadkimi. W sąsiedztwie strumienia i w
zatorfionych źródliskach znajdujących się w wielu miejscach u podnóży
wyniesień występuje łęg jesionowo-olszowy. W źródliskowej strefie
strumienia znajdującej się w rozległej zatorfionej dolinie dominują
zbiorowiska turzycowe. Otaczają je bory mieszane torfowcowe i olsy. W
sąsiedztwie zatorfionej doliny na wilgotnej glebie mineralnej
występuje bór świerkowy czernicowy. Wyżej, na stokach wyniesień
morenowych, na glebach wytworzonych z piasków słabogliniastych rośnie
trzcinnikowo-świerkowy bór mieszany. Natomiast na wyniesieniach i na
stokach, na glebach wytworzonych z morenowych piasków gliniastych
rośnie las mieszany z fragmentami grądu. Na terenie rezerwatu
występuje szereg roślin podlegających ochronie gatunkowej. W
zatorfionej dolinie rosną: widłak jałowcowaty, widłak wroniec,
wawrzynek wilczełyko, tajęża jednostronna, gnidosz królewski,
kruszczyk błotny, kruszczyk szerokolistny, rosiczka okrągłolistna, a w
lasach występujących na morenach wyniesionych - naparstnica zwyczajna,
lilia złotogłów, arnika górska, sasanka otwarta, pomocnik
baldaszkowaty. Jest to jedyny rezerwat obejmujący całą zlewnię wraz z
jego strefą źródliskową, co zapewnia możliwość trwałego zachowania
niezmienionych stosunków wodnych decydujących o istnieniu zbiorowisk
roślinnych występujących na glebach organicznych.
|
|
Starodrzew Szyndzielski –
rezerwat typu leśnego, leżący na terenie gminy Janów, o pow. 79,74 ha,
utworzony w roku 1990 na podstawie zarządzenia MOŚZNiL z 25.06.1990 r.
(M. P. Nr 31, poz. 248). Utworzony został w celu zachowania fragmentu
Puszczy Knyszyńskiej obejmującego starodrzew typu ciepłolubnego lasu
sosnowo - świerkowo - dębowego, charakterystycznego dla Północnej
części Puszczy Knyszyńskiej. Położony na
północno-wschodnim obrzeżu Puszczy Knyszyńskiej, w obrębie Kumiałka
Nadleśnictwa Czarna Białostocka. Celem rezerwatu jest zachowanie
ciepłolubnego lasu sosnowo-dębowego, charakterystycznego dla północnej
części Puszczy Knyszyńskiej, odznaczającym się wysokim stopniem
naturalności i występowaniem szeregu rzadkich i chronionych roślin.
Ukształtowanie powierzchni jest urozmaicone. Występują tu wyniesienia
morenowe o wysokości względnej do 14 m, z leżącym wśród nich
nieckowatym zagłębieniem. Jedno z nich, leżące w południowej części
rezerwatu wypełnione jest torfem. Różnice wysokości na terenie
rezerwatu wynoszą 16 m, od 169 do 185 m n.p.m. Prawie całą
powierzchnię rezerwatu zajmuje zespół grądu miodownikowego. W
drzewostanie dominuje dąb szypułkowy w wieku 100-110 lat z dużym
udziałem świerka i sosny. W dolnej warstwie drzew występuje grab.
Niewielką domieszkę osika i brzoza brodawkowata. W warstwie krzewów
występuje licznie leszczyna, grab, świerk i jarzębina. Miejscami dość
liczny jest również wiciokrzew suchodrzew. Niewielką domieszkę
stanowią kruszyna i trzmielina brodawkowata. Dość bogate runo tworzą
głównie: przylaszczka pospolita, gajowiec żółty, szczawik zajęczy,
turzyca palczasta, malina kamionka. Rosną tu również podlegające
ochronie gatunkowej wawrzynek wilczełyko i lilia złotogłów. Zatorfione
obniżenie na południowym obrzeżu rezerwatu zajmuje bór bagienny z
luźnym drzewostanem złożonym z sosny z niewielką domieszką brzozy
omszonej. Krzewinkowe runo tworzą głównie borówki: bagienna i czarna
oraz bagno zwyczajne. Występują tu też gatunki wysokotorfowiskowe:
wełnianka pochwowa, żurawina błotna i modrzewnica zwyczajna. Bujnie
rozwinięta warstwa mchów złożona jest głównie z torfowców. Na
obrzeżach zatorfionego obniżenia zajętego przez bór bagienny występuje
bór mieszany wilgotny. Drzewostan tworzy tu świerk i sosna z domieszką
osiki i brzozy brodawkowatej. W dolnej warstwie drzew występuje dąb.
Warstwę krzewów tworzą głównie leszczyna i jarzębina. Głównymi
gatunkami warstwy runa są: szczawik zajęczy, borówka czarna,
konwalijka dwulistna, narecznica krótkoostna. Występują tu też
podlegające ochronie gatunkowej tajęża jednostronna i widłak
jałowcowaty.
|
|
Nietupa – rezerwat typu
faunistycznego o pow. 273,73 ha, leżący na terenie gminy Krynki,
Nadleśnictwa Krynki, uznany w 1996 roku za rezerwat przyrody na
podstawie zarządzenia MOŚZNiL z 14.06.1996 r. (M. P. Nr 37, poz. 375).
Celem rezerwatu jest ochrona i zachowanie
ostoi bobrów w zatorfionej dolinie rzeki Nietupa. Gatunek ten
zamieszkiwał niegdyś praktycznie całą Europę i część Północnej Azji. W
połowie XIX wieku niemal całkowicie wyginął na ziemiach polskich.
Bobry obecnie żyjące w rezerwacie, należą do gatunku nominatywnego
Castor fiber i pochodzą w większości z naturalnych populacji z
dorzeczy Niemna, a ich obecność jest wynikiem samorzutnego osiedlenia
się na tych terenach, które stały się naturalną ostoją gatunku. W
miejscach ich bytowania obserwuje się liczne fosy, tamy i żeremia, a
także charakterystyczne „zgryzy” na pniach drzew. Oprócz licznych
siedlisk bobrów, w rezerwacie obserwować również można wiele gatunków
rzadkich ptaków. Stwierdzono występowanie około 120 gatunków ptaków
lęgowych i wiele przelotnych. Najbardziej interesujące gatunki to:
rybołów, orlik krzykliwy, błotniak stawowy, błotniak łąkowy, sieweczka
rzeczna, bekas, krzyk, dubelt, orzechówka.
|
|
|
|
|